GMP คืออะไร ? ทำความรู้จักมาตรฐานสำคัญที่เจ้าของแบรนด์ห้ามมองข้าม

ในปัจจุบันผู้บริโภคมักให้ความสนใจกับคุณภาพและความปลอดภัยในการซื้อสินค้าแต่ละประเภทมาขึ้นโดยเฉพาะสินค้าประเภทที่ใช้ในการบริโภคหรือใช้ตามร่างกาย เครื่องหมายรับรองคุณภาพสินค้า  ต่าง ๆ จึงกลายเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ผู้บริโภคให้ความสำคัญเป็นอย่างแรกก่อนตัดสินใจซื้อสินค้า ซึ่งมาตรฐาน GMP เป็นมาตรฐานแรก ๆ ที่ผู้บริโภคคำนึงถึง วันนี้เราจะพาทุกคนมารู้จักกับมาตรฐาน GMP คืออะไร มีความสำคัญอย่างไรบ้างกันค่ะ

GMP คืออะไร

GMP ย่อมาจาก Good Manufacturing Practice เป็นหลักเกณฑ์ที่ดีและข้อกำหนดวิธีการพื้นฐานในการผลิตสินค้าที่ได้มาตรฐานที่ได้รับการรับรองจากทั่วโลก รวมไปถึงใช้เป็นระบบรับประกันคุณภาพ และให้โรงงานหรือผู้ผลิตปฏิบัติตาม เพื่อที่ผู้ผลิตจะสามารถผลิตสินค้าที่มีคุณภาพ และปลอดภัยสู่ผู้บริโภคนั่นเอง

เครื่องหมาย GMP มีความสำคัญอย่างไร?

สาเหตุที่ทำให้เครื่องหมาย GMP มีความสำคัญนี้ ก็เพราะเครื่องหมาย GMP นั้นเป็นเครื่องมาตรฐานสำคัญที่กันทั่วโลกนั่นเอง โดยใช้รับรองมาตรฐานสินค้า ผลิตภัณฑ์ยา เครื่องสําอาง และอาหาร เพื่อป้องกันและขจัดความเสี่ยงที่อาจจะทําให้อาหารเป็นพิษ เป็นอันตราย หรือเกิดความไม่ปลอดภัยแก่ผู้บริโภค

มาตรฐาน GMP  ยังเป็นมาตรฐานพื้นฐานที่สำคัญที่สุดก่อนที่จะพัฒนาไปสู่ระบบประกันคุณภาพอื่น ๆ อาทิ HACCP Codex หรือ ISO ต่าง ๆ ด้วย ดังนั้นผู้ผลิตและผู้บริโภคต้องให้ความใส่ใจกับเครื่องหมายเป็นอันดับแรกเสมอ ๆ

นอกจากนี้ในปัจจุบันสำนักงานคณะกรรมอาหารและยาของไทย ยังใช้หลักเกณฑ์ของ GMP Codex ซึ่งเป็นมาตรฐานสากลของโครงการมาตรฐานอาหาร FAO/WHO นำมาปรับให้เหมาะสมกับไทย และบังคับใช้เป็นกฎหมายในการผลิตในในประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 193) พ.ศ.2543 และ (ฉบับที่ 239) พ.ศ.2544 เรื่อง วิธีการผลิต เครื่องมือ เครื่องใช้ในการผลิต และการเก็บรักษา เพื่อยกระดับมาตรฐานการผลิตและเพิ่มความปลอดภัยให้ผู้บริโภค

GMP ควบคุมอะไรบ้าง?

หลักเกณฑ์และข้อกำหนด GMP จะครอบคลุมตั้งแต่สถานที่ตั้งของสถานประกอบการ การวางแผนการผลิต ขั้นตอนการผลิต การคัดสรรและจัดเก็บ การควบคุมคุณภาพสินค้าไปจนถึงการขนส่ง นอกจากนี้ยังต้องมีระบบบันทึกข้อมูล ตรวจสอบและติดตามผลคุณภาพผลิตภัณฑ์ และระบบการจัดการที่ดีในเรื่องสุขอนามัย (Sanitation และ Hygiene) ด้วย

ประโยชน์ของเครื่องหมาย GMP

สำหรับประโยชน์ของมาตรฐาน GMP สำหรับผู้บริโภคเลยก็คือช่วยสร้างความมั่นใจว่าผลิตภัณฑ์ที่ถึงมือของผู้บริโภคนั้นจะมีคุณภาพ สะอาด ปลอดภัย และได้มาตรฐานมีความสม่ำเสมอในทุก ๆ ล็อตการผลิต

ส่วนผู้ผลิตก็สามารถใช้เป็นข้อกำหนดและหลักเกณฑ์การปฏิบัติงานและการผลิตสินค้า เพื่อป้องกันข้อผิดพลาดในกระบวนการผลิตหรือการควบคุมคุณภาพ ช่วยให้สินค้าที่ผลิตออกมามีคุณภาพ สะอาด ปลอดภัย ได้มาตรฐาน รวมไปถึงง่ายต่อการจัดการ มีความสะดวก และติดตามข้อมูลในการผลิตอีกด้วย

GMP มีกี่ประเภท?

สำหรับมาตรฐาน GMP นั้นสามมรถแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ  ได้ดังนี้

1. GMP สุขลักษณะทั่วไป (General GMP) เป็นหลักเกณฑ์ที่ใช้สำหรับอาหารทุกประเภท
2. GMP เฉพาะผลิตภัณฑ์ (Specific GMP) ป็นหลักเกณฑ์ที่ใช้สำหรับเน้นเรื่องความเสี่ยงและความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์อาหารที่มีความเฉพาะเจาะจงมากยิ่งขึ้น เช่น ข้อกําหนด GMP สำหรับน้ำบริโภค หรือข้อกําหนด GMP พาสเจอร์ไรส์ เป็นต้น

ข้อกำหนดทของมาตรฐาน GMP

สำหรับข้อกำหนดหลักและหลักเกณฑ์สำคัญที่ใช้เป็นพื้นฐานของ General GMP มีอยู่ 6 ข้อกําหนดด้วยกันดังนี้

1. สถานที่ตั้งและอาคารผลิต

จะต้องอยู่ในที่ที่จะไม่ทำให้อาหารที่ผลิตเกิดการปนเปื้อนได้ง่าย พื้นที่โดยรอบต้องสะอาด ต้องมีวิธีรป้องกันและกำจัดการสะสมสิ่งปฏิกูลที่อาจะก่อให้เกิดเชื้อโรค สัตว์และแมลงจะต้อง สถานที่จะต้องไม่มีฝุ่น น้ำขังแฉะและสกปรก และมีท่อระบายน้ำเพื่อให้ไหลลงสู่ทางระบายน้ำสาธารณะ

นอกจากนี้อาคารผลิตต้องมีขนาดเหมาะสมแยกกับที่อยู่อาศัย มีแสงสว่างและการระบายอากาศที่เหมาะสม อยู่ในสภาพดีตลอดเวลา มีการดูแลรักษาความสะอาด และสะดวกในการปฏิบัติงานอยู่สม่ำเสมอ

2. เครื่องมือเครื่องจักรและอุปกรณ์ในการผลิต

จะต้องทำจากวัสดุที่ไม่ทำปฏิกิริยากับสินค้าที่อาจก่อให้เกิดอันตราย ไม่เกิดสนิม และทำความสะอาดง่าย เครื่องจักรและอุปกรณ์ต้องเพียงพอ มีเหมาะสมและคำนึงถึงการปนเปื้อน

3. การควบคุมกระบวนการผลิต

จะต้องมีการควบคุมตามหลักสุขาภิบาลทุกขั้นตอนตั้งแต่การวางแผนการผลิตไปจนถึงการขนส่ง วัตถุดิบ ส่วนผสมและบรรจุภัณฑ์จะอยู่ในสภาพดี ไม่เสื่อมสบาย สะอาด มีคุณภาพ และต้องมีการจัดเก็บรักษาอย่างดีเพื่อไม่ให้เกิดการปนเปื้อน รวมไปถึงจะต้องมาการทำบันทึกและรายงานและเก็บไว้อย่างร้อย 2 ปี ทั้งในส่วนของการตรวจวิเคราะห์ ชนิด ปริมาณการผลิต วันเดือนปีที่ผลิตของผลิตภัณฑ์ด้วย

4. การสุขาภิบาล

น้ำที่ใช้ในกระบวนการผลิตจะต้องสะอาด ห้องสุขาและอ่างล้างมือของผู้ฏิบัติงานต้องห้างจากบริเวณผลิต เพียงพอและถูกสุขลักษณะ ต้องมีระบบกำจัดและป้องกันสัตว์ สิ่งปนเปื้อนและแมลง มีภาชนะรองรับขยะมูลฝอยในจำนวนที่เพียงพอและมีการกำจัดที่เหมาะสม ระบบระบายน้ำและสิ่งปฏิกูลต้องมีประสิทธิภาพ ไม่ก่อให้เกิดการปนเปื้อน

5. การบํารุงรักษาและการทําความสะอาด

ต้องมีการรบำรุง จัดเก็บ และรักษาความสะอาดอยู่เสมอทั้งอสคารสถานที่ เครื่องมือ เครื่องจักร และอุปกรณ์ที่ใช้ในการผลิต โดยสารเคมีที่ใช้ล้างทำความสะอาดจะต้องปลอดภัยต่อผู้บริโภค

6. บุคลากรและสุขลักษณะ

จะต้องไม่เป็นโรคติดต่อตามหลักเกณฑ์ที่กำหนด ไม่มีบาดแผลที่อาจทำให้เกิดการปนเปื้อน ผู้ปฏิบัติงานต้องสวมเสื้อผ้าที่สะอาด ไม่สวมใส่เครื่องประดับ  สวมหมวก หรือผ้าคลุมผม หรือตาข่าย ล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง และสวมถุงมือที่อยู่ในสภาพสมบูรณ์สะอาดถูกสุขลักษณะ และไม่รั่วซึม นอกจากนี้จะต้องผ่านการ การฝึกอบรมเกี่ยวกับสุขลักษณะทั่วไป และความรู้ทั่วไปในการผลิตสินค้าด้วย

หลังจากทำความรู้จักกับมาตรฐาน GMP กันไปแล้ว คราวนี้คงจะเห็นความสำคัญกันมาขึ้นไม่มาก็น้อยกันแล้วใช่มั้ยคะ ดังนั้นสำหรับเจ้าของแบรนด์หรือเจ้าของธุรกิจแล้วการมองหาโรงงานผลิตที่ได้มาตรฐาน GMP จึงเป็นสิ่งสำคัญ ซึ่ง แบรนด์ เบเนฟิต เป็นอีกหนึ่งโรงงานที่ให้ความสำคัญกับมาตรฐานนี้อย่างมากเพื่อให้ผู้ใช้บริการและผู้บริโภคของเรามั่นใจในบริการและสินค้าที่ผลิตในทุกกระบวกการและขั้นตอน พร้อมให้คุณสร้่างแบรนด์สินค้าที่ปลอดภัยและได้มาตรฐานค่ะ

อ้างอิง

1. GMP: Good Manufacturing Practices: ​​​​​​https://safetyculture.com/topics/gmp/
2. Medicines: Good manufacturing practices: https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/medicines-good-manufacturing-processes
3. Why Good Manufacturing Practice (GMP) is so important : https://www.linkedin.com/pulse/why-good-manufacturing-practice-gmp-so-important-john-van-der-worp/